Οι πρόσφατες εντάσεις στη Μέση Ανατολή έχουν κλιμακωθεί μετά την επιδρομή της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία είχε ως αποτέλεσμα μια νέα κύματα βιαιότητας. Ένα χρόνο αργότερα, η κατάσταση έχει επαναστατήσει περαιτέρω με τη χερσαία επίθεση που ξεκίνησαν οι ισραηλινές δυνάμεις στον Λίβανο. Το Ισραήλ επισημαίνει πως αυτός ο στρατός εντάσσεται στο πλαίσιο της καταπολέμησης της Χεζμπολάχ, ενώ η τελευταία συνδέεται στενά με το Ιράν, που έχει επιδεινώσει την αστάθεια της περιοχής.
Η θεωρία κλιμάκωσης της σύγκρουσης είναι χρήσιμη για την κατανόηση των τρεχουσών εξελίξεων. Ο αυστριακός οικονομολόγος Friedrich Glasl το 1997 ανέπτυξε ένα μοντέλο εννέα σταδίων που δείχνει πώς οι διαμάχες μπορεί να εκτραπούν από απλές αντιπαραθέσεις σε ολοκληρωτικούς πολέμους. Σε κάθε στάδιο, οι θέσεις των αντίπαλων πλευρών γίνονται ολοένα πιο σκληρές, με την απογοήτευση και τον ανταγωνισμό να κλιμακώνονται, περιορίζοντας τις δυνατότητες διαλόγου.
Η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν έχει πλησιάσει στο έβδομο στάδιο του μοντέλου, όπου οι περιορισμένες επιθέσεις γίνονται πιο συχνές, με τις δύο πλευρές να αποφεύγουν την πλήρη κλιμάκωση. Αυτές οι στρατηγικές επιθέσεις φαίνεται να αποσκοπούν στο να κάνουν τους αντιπάλους τους να ξανασκεφτούν το κόστος της συνέχισης της διαμάχης. Το Ιράν, στην προσπάθεια να υποστηρίξει τους συμμάχους του, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, προχώρησε σε επιθέσεις κατά του Ισραήλ, ενώ το Ισραήλ ανταποκρίθηκε με στρατηγικά πλήγματα κατά των ιρανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων.
Εν τω μεταξύ, οι εντάσεις του Ιράν είναι ενδεικτικές της αβεβαιότητας που αντιμετωπίζει, καθώς οι ενέργειές του είναι περισσότερο προσεκτικές και μετρημένες. Η αναγνώριση ότι η περιοχή βρίσκεται σε αναβρασμό και η επιθυμία να διατηρηθούν οι σχέσεις εξουσίας οδηγούν και τις δύο πλευρές να λειτουργούν επιφυλακτικά. Παρά την ένταση, καμία πλευρά δεν φαίνεται να επιθυμεί μια ευρύτερη σύγκρουση, καθώς οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές.
Αυτήν τη στιγμή, η παρούσα κατάσταση δεν δείχνει ενδοιασμούς για μια κλιμάκωση που θα οδηγούσε σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο, τουλάχιστον όπως περιγράφεται στο μοντέλο του Glasl. Μόλις οι διακυβεύσεις των δύο πλευρών γίνουν πιο ισχυρές, θα είναι κρίσιμο να δούμε πώς θα προχωρήσουν. Πηγή: tanea.gr
