Συμπληρώνονται φέτος 51 χρόνια από την αρχή της ελληνοτουρκικής διαμάχης στο Αιγαίο, η οποία έχει εξελιχθεί σε μια εκτενή αμφισβήτηση του υπάρχοντος καθεστώτος. Η διαμάχη αυτή ξεκίνησε ως αντίδραση της Τουρκίας σε μια δήλωση του δικτατορικού καθεστώτος σχετικά με ερευνών για υδρογονάνθρακες στην περιοχή.
Η εποχή αυτή συμπίπτει με τη συμπλήρωση 30 ετών από την αναγνώριση των 12 μιλίων, τα οποία έχουν γίνει κεντρικό θέμα στη διαμάχη με την Τουρκία και σημαντικό σημείο πολιτικής αντιπαράθεσης στη χώρα. Ο νόμος (2321/95) που κύρωσε τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας επισημαίνει ότι η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. Ωστόσο, κανένας από τους έξι διαφορετικούς κυβερνητικούς σχηματισμούς που έχουν διαχειριστεί τη χώρα τα τελευταία 30 χρόνια δεν έχει ενεργοποιήσει αυτό το δικαίωμα.
Η αποχή από την άσκηση αυτού του δικαιώματος οδηγεί σε έναν αυτοπεριορισμό της εθνικής κυριαρχίας, σύμφωνα με νομικούς ειδικούς. Επιπλέον, η αδυναμία καθορισμού των ορίων της ελληνικής χωρικής θάλασσας καθιστά δύσκολη την χάραξη των ορίων της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, με αποτέλεσμα η χώρα να αποκλείεται από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας.
Η καθυστέρηση στη ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Η Τουρκία συνεχώς προβάλλει νέες διεκδικήσεις, ενώ η κοινωνική συνείδηση στην Ελλάδα πιστεύει ότι οποιαδήποτε απόφαση λιγότερη από την αναγνώριση του Αιγαίου ως “ελληνική λίμνη” συνιστά εσχάτη προδοσία. Έτσι, η πλειονότητα οδεύει σε μια κατεύθυνση που θεωρεί ότι η επέκταση στα 12 μίλια πρέπει να είναι μη διαπραγματεύσιμη.
Η ιστορία δείχνει ότι υπήρξαν τουλάχιστον δύο σημαντικές ευκαιρίες για ειρηνική επίλυση της διαφοράς με την Τουρκία, αλλά και οι δύο απέτυχαν. Στην πρώτη περίπτωση, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατάφερε να συμφωνήσει με τον Ντεμιρέλ για την ειρηνική επίλυση των θεμάτων που αφορούν την υφαλοκρηπίδα μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου, αλλά η Τουρκία τελικά υπαναχώρησε. Στη δεύτερη περίπτωση, ο Κώστας Σημίτης πρότεινε να υποστηρίξει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας με την προϋπόθεση της ειρηνικής λύσης της διένεξης – αυτή τη φορά, όμως, η Ελλάδα αποφάσισε να μην ακολουθήσει.
Το ζήτημα παραμένει γεμάτο προκλήσεις, καθώς οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ζουν περιόδους έντασης και σχετικής ύφεσης χωρίς να έχουν ξανανοίξει πραγματικές ευκαιρίες για να επιτευχθεί μια αμοιβαία αποδεκτή λύση. Η κρατούσα αίσθηση είναι ότι οι πατριωτικές αντιδράσεις συχνά υπονομεύουν τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης, προτού καν δοθεί μια πραγματική ευκαιρία.
Αυτή η στάση οδηγεί σε σοβαρές συνέπειες: για να διατηρήσουμε το δικαίωμα στα 12 μίλια, περιορίζουμε ουσιαστικά την εθνική μας κυριαρχία στα 6 μίλια. Οι διπλωμάτες προειδοποιούν ότι η λύση της διαμάχης μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω μιας οργανωμένης διαπραγμάτευσης, κάτι που απαιτεί στρατηγική και διεθνείς συμμαχίες. Ωστόσο, η προτίμηση για μια άτακτη διαπραγμάτευση, που μπορεί να προκύψει από οποιαδήποτε κρίση, παραμένει κυρίαρχη.
Πηγή: tanea.gr
